مقدمه: با توجه به روند رو به رشد مصرف قلیان به عنوان یکی از تهدید­کننده­ های جدی سلامت در افراد جامعه به­ خصوص نوجوانان است. این طرح با هدف بررسی و تعیین عوامل پیشگویی­ کننده مصرف قلیان در دانش آموزان دوره پیش ­دانشگاهی شهرستان یزد انجام گرفت.

روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی – توصیفی بود که بر روی ۷۰۴ نفر از دانش آموزان مدارس پیش­ دانشگاهی شهر یزد  در سال ۱۳۹۴انجام گردید. نمونه گیری به صورت خوشه ای چند مرحله ­ای بود. اطلاعات بر اساس پرسشنامه جهانی GYTS   و پرسشنامه استاندارد عوامل خطرساز و محافظت کننده مصرف مواد، جمع آوری گردید. اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS نسخه  ۲۱ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

یافته­ ها: در نتایج حاصل از این مطالعه در مجموع ۲۱۹ نفر (۳۱۳۱درصد) مصرف­ کننده قلیان بودند. از میان متغیر­های جمعیت شناختی مورد بررسی، جنسیت، وضعیت تحصیلی دانش آموز، تحصیلات پدر، در آمد خانواده و میزان تمایل به مصرف  قلیان ارتباط معناداری با مصرف قلیان داشتند. در بین متغیرهای مربوط به عوامل خطرساز فردی، خانوادگی و اجتماعی، متغیرهای نگرش نادرست نوجوان، هیجان خواهی، حساسیت به اضطراب، بی نظمی محیط اجتماعی و اختلال در فضای روانی اجتماعی مدرسه، به عنوان عوامل پیشگویی­ کننده مصرف قلیان در نظر گرفته شدند.

نتیجه گیری: به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد پسران دانش ­آموز بیش از دختران مصرف کننده قلیان بودند. همچنین مشخص شد عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی مختلفی پیشگویی­­ کننده مصرف قلیان بودند.