مقدمه و هدف: استروک سومین علت منجر به مرگ و شایع ترین بیماری ناتوان کننده عصبی در اکثر نقاط دنیا محسوب می شوند. متفاوت بودن الگوی زندگی، عوامل خطر، فاکتورهای محیطی و ژنتیکی توجیه کننده اختلاف در بروز و ریسک استروک در جوامع مختلف می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل خطر استروک و تعیین میزان ریسک آن انجام شده است.

مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی ـ تحلیلی 300 فرد بالای 55 سال و بدون سابقه ی قبلی استروک مراجعه کننده به مراکز بهداشتی ـ درمانی شهر همدان با رعایت معیارهای ورود و خروج از مطالعه، وارد مطالعه شدند. مشخصات هر مورد از نظر عوامل خطر استروک شامل سن، جنس، سابقه ی بیماری دیابت شیرین، سابقه ی فیبرلیپیدمی، میزان فشارخون سیستولی، دریافت درمان دارویی فشارخون، مصرف سیگار، بیماری قلبی ـ عروقی، سابقه ی فیبریلاسیون دهلیزی و هیپرتروفی بطن چپ در چک لیستی با همین مشخصات ثبت و سپس میانگین ریسک استروک 10 ساله (با استفاده از نرم افزار استاندارد محاسبه ریسک استروک دونالد اسمیت) محاسبه گردید.

یافته ها: فراوانی جنس مرد و زن در جامعه آماری به ترتیب: 52/66 درصد و 47/44 درصد می باشد؛ میانگین سنی، تعداد عوامل خطرو فشار خون سیستولی (به میلی مترجیوه) در جامعه آماری به ترتیب 10/06±68/62، 1/33±2/16 و 18/71±129/05 می باشد. فراوانی عوامل خطر در جامعه آماری از قبیل: دیابت شیرین 19/66 درصد، هیپرلیپیدمی 28 درصد، مصرف سیگار (مصرف فعلی، مصرف در طی یک سال اخیر) 19 درصد، بیماری فشارخون 42/23 درصد، دریافت درمان دارویی فشار خون 34 درصد، فشارخون سیستولی مساوی یا بیش تر از 140 میلی متر جیوه 29 درصد، بیماری قلبی ـ عروقی 20/33 درصد، فیبریلاسیون دهلیزی ( با توجه به نوار قلب هر فرد) 3/33 درصد و هیپروتروفی بطن چپ ( با توجه به نوار قلب هر فرد) 8/33 درصد؛ در نهایت میانگین ریسک استروک 10 ساله در جامعه آماری محاسبه گردید که 10/71 درصد بدست آمد؛ این ریسک در جنس مرد 11/74 درصد و در جنس زن 9/52 درصد بدست آمد.

بحث و نتیجه گیری: با توجه به تغییر الگوهای اقتصادی ـ اجتماعی و جمعیتی جامعه به خصوص پیر شدن جمعیت و تجربه بین المللی گذر اپیدمیولوژیکی، عوامل خطر استروک و در نتیجه میزان ریسک و بروز استروک در شهر همدان به عنوان نمونه ایی کوچک از جمعیت جامعه یک کشور در حال توسعه با سرعتی فزاینده در حال افزایش است؛ اگر این ارزیابی ها در کلینیک های سرپایی یا برنامه پزشک عمومی خانواده انجام شود افراد با ریسک بالا هر چه سریعتر شناسایی و با برنامه ریزی سلامتی دقیق تر و کنترل ریسک فاکتورهای قابل تعدیل، ریسک استروک کاهش می یابد.