دوره 23، شماره 2 - ( مجله علمی پژوهان، بهار 1404 )
جلد 23 شماره 2 صفحات 146-134 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 28646
Ethics code: IR.SUMS.SCHEANUT.REC.1402.112
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jafarnezhad A, Ghaem H, Sahraian A, Hassanzadeh J. Scoring and Norming of the Standardized Addiction Tendency Questionnaire for Iranian Children Aged 12 to 18. Pajouhan Sci J 2025; 23 (2) :134-146
URL: http://psj.umsha.ac.ir/article-1-1199-fa.html
URL: http://psj.umsha.ac.ir/article-1-1199-fa.html
جعفرنژاد ابوبکر، قائم هاله، صحراییان علی، حسن زاده جعفر. نمره‌دهی و هنجاریابی پرسش‌نامه استاندارد گرایش به اعتیاد کودکان ۱۲ تا ۱۸ ساله ایرانی. مجله علمی پژوهان. 1404; 23 (2) :134-146
ابوبکر جعفرنژاد1 
، هاله قائم2 ، علی صحراییان3 ، جعفر حسن زاده*4
، هاله قائم2 ، علی صحراییان3 ، جعفر حسن زاده*4
1- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2- مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر، گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3- مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
4- مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، پژوهشکده سلامت، دانشکده بهداشت، گروه اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران ،epidhassanzadeh@gmail.com
2- مرکز تحقیقات بیماری‌های غیرواگیر، گروه اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
3- مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
4- مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، پژوهشکده سلامت، دانشکده بهداشت، گروه اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران ،
چکیده: (710 مشاهده)
سابقه و هدف: اعتیاد به مواد مخدر به‌عنوان یک مشکل بهداشتی-اجتماعی در کودکان، نیازمند ابزارهای غربالگری استاندارد است. این مطالعه با هدف نمره‌دهی و هنجاریابی پرسش‌نامه استاندارد گرایش به اعتیاد در کودکان ایرانی انجام شد.
مواد و روش ها: مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) با مشارکت ۱۵۳۲ دانش‌آموز ایرانی ۱۲ تا ۱۸ ساله انجام شد. نمونه‌گیری چندمرحله‌ای (طبقه‌ای-خوشه‌ای-تصادفی ساده) بود و داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ تحلیل شدند. برای هنجاریابی، از سه معیار آماری؛ صدک ۹۵، نمره Z-Score و میانگین ± ۲ انحراف معیار استفاده شد.
یافته‌ها: نمره‌دهی و هنجاریابی بر اساس معیارهای آماری انجام شد. نتایج نشان داد سن (OR=۱/۲۲، p<۰/۰۵)، جنسیت مؤنث (OR=۱/۷۷، p<۰/۰۱)، دوره تحصیلی دوم (OR=۱/۶۳، p<۰/۰۵) و تحصیلات زیر دیپلم والدین؛ پدر (OR=۲/۱۷، p<۰/۰۱) و مادر (OR=۲/۳۵، p<۰/۰۱)، به‌طور معناداری با افزایش گرایش به اعتیاد مرتبط هستند. این نتایج تایید می‌کند که تحصیلات پایین والدین، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده ریسک اعتیاد است.
نتیجه‌گیری: این مطالعه با هدف نمره‌دهی و هنجاریابی پرسش‌نامه استاندارد گرایش به اعتیاد کودکان ایرانی، نشان داد که با استفاده از معیارهای آماری (میانگین ± ۲ انحراف معیار، Z-Score و صدک ۹۵) می‌تواند گروه‌های پرخطر را شناسایی کند. لذا؛ می‌توان این ابزار را به‌عنوان پایه‌ای برای سیاست‌گذاری‌های بهداشت عمومی و برنامه‌های پیشگیری و غربالگری در مدارس و مراکز بهداشتی معرفی نمود. این پرسش‌نامه با ارائه چارچوبی علمی مبتنی بر شواهد جمعیت‌شناختی و روان‌سنجی، امکان غربالگری هدفمند و تدوین راهبردهای کاربردی در حوزه سلامت عمومی ایران را فراهم می‌کند.
مواد و روش ها: مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) با مشارکت ۱۵۳۲ دانش‌آموز ایرانی ۱۲ تا ۱۸ ساله انجام شد. نمونه‌گیری چندمرحله‌ای (طبقه‌ای-خوشه‌ای-تصادفی ساده) بود و داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ تحلیل شدند. برای هنجاریابی، از سه معیار آماری؛ صدک ۹۵، نمره Z-Score و میانگین ± ۲ انحراف معیار استفاده شد.
یافته‌ها: نمره‌دهی و هنجاریابی بر اساس معیارهای آماری انجام شد. نتایج نشان داد سن (OR=۱/۲۲، p<۰/۰۵)، جنسیت مؤنث (OR=۱/۷۷، p<۰/۰۱)، دوره تحصیلی دوم (OR=۱/۶۳، p<۰/۰۵) و تحصیلات زیر دیپلم والدین؛ پدر (OR=۲/۱۷، p<۰/۰۱) و مادر (OR=۲/۳۵، p<۰/۰۱)، به‌طور معناداری با افزایش گرایش به اعتیاد مرتبط هستند. این نتایج تایید می‌کند که تحصیلات پایین والدین، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده ریسک اعتیاد است.
نتیجه‌گیری: این مطالعه با هدف نمره‌دهی و هنجاریابی پرسش‌نامه استاندارد گرایش به اعتیاد کودکان ایرانی، نشان داد که با استفاده از معیارهای آماری (میانگین ± ۲ انحراف معیار، Z-Score و صدک ۹۵) می‌تواند گروه‌های پرخطر را شناسایی کند. لذا؛ می‌توان این ابزار را به‌عنوان پایه‌ای برای سیاست‌گذاری‌های بهداشت عمومی و برنامه‌های پیشگیری و غربالگری در مدارس و مراکز بهداشتی معرفی نمود. این پرسش‌نامه با ارائه چارچوبی علمی مبتنی بر شواهد جمعیت‌شناختی و روان‌سنجی، امکان غربالگری هدفمند و تدوین راهبردهای کاربردی در حوزه سلامت عمومی ایران را فراهم می‌کند.
واژه‌های کلیدی: پرسش‌نامه گرایش به اعتیاد، اعتبارسنجی، هنجاریابی، کودکان، اختلالات مرتبط با مواد مخدر
نوع مطالعه: مقاله پژوهشي |
موضوع مقاله:
آمار زیستی و اپیدمیولوژی
دریافت: 1404/1/31 | پذیرش: 1404/3/11 | انتشار: 1404/3/31
دریافت: 1404/1/31 | پذیرش: 1404/3/11 | انتشار: 1404/3/31
فهرست منابع
1. Jafarnejad A, Khanjani N, Tirgari B. Factors associated with addiction in children in Kerman city. Journal of community health research. 2017; 6(3): 175-184.
2. Jafarnezhad A, Tirgari B, Khanjani N. Childhood addiction in Iran: A grounded theory study. The Open Public Health Journal. 2019; 12(1). [DOI:10.2174/1874944501912010575]
3. Hassanzadeh J, Jafarnezhad A.The process of validating a persian version of addiction potential scale for children in the Iranian population: a systematic review. Addiction & Health. 2024;16(2):140. [DOI:10.34172/ahj.2024.1473] [PMID]
4. Oviedo-Joekes E, Marchand K, Guh D, Marsh DC, Brissette S, Krausz M, Anis A, Schechter MT. History of reported sexual or physical abuse among long-term heroin users and their response to substitution treatment. Addictive behaviors. 2011;36(1-2): 55-60. [DOI:10.1016/j.addbeh.2010.08.020] [PMID]
5. Shokri K, Ranjbaran R, Rukhosh A. Addiction approaches and models. Soc Health Addict. 2018;18(5):105-138.
6. Yahyazadeh H. The Effects of Family Factors on Drug Abuse Inclinations. Social research. 2010; 2(5): 123-142.
7. Waly, G. UNODC World Drug Report 2022 highlights trends on cannabis post-legalization, environmental impacts of illicit drugs, and drug use among women and youth. 2022.
8. Jafarnezhad A, Ghaem Maralani H, Sahraian A, Hassanzadeh J. Design and validation of an addiction potential questionnaire for Iranian children aged 12 to 18 using exploratory factor analysis. Addict Health. 2025;17(1):1-9. [DOI:10.34172/hpp.025.44299] [PMID]
9. Cronbach LJ. Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika. 1951;16(3):297-334. [DOI:10.1007/BF02310555]
10. Jebraeile H. Development and standardization of a questionnaire to identify people at risk of addiction and substance use based on questionnaires of five-factor model of personality, emotional intelligence and resilience. Psychometrics. 2017;5(20):69-86.
11. Dehkordian P, Delavar A, Jali H. Preparing and normalization of addiction potential scale among students of Tehran universities . Quarterly Journal of Educational Measurement. 2012; 2(6): 1-24.
12. Smith GR, Burnam MA, Mosley CL, Hollenberg JA, Mancino M, Grimes W. Reliability and Validity of the Substance Abuse Outcomes Module. Psychiatric services. 2006; 57(10):1452-60. [DOI:10.1176/ps.2006.57.10.1452] [PMID]
13. Minooee M. Assessment of the scientific validity, reliability and normalization of APS, AAS and MAC-R tests for spotting vulnerable individuals exposed to drug abuse among male high school students in Tehran. Etiadpajohi. 2003;1(3):77-108.
14. Gharaati Sotoudeh H, Arefnazari M. Normalization and Validation of a Questionnaire on Effective Life Skills for Prevention, Treatment, and Rehabilitation of Addiction in Adolescents. Iranian Rehabilitation Journal. 2020; 18(2):231-238. [DOI:10.32598/irj.18.2.910.2]
15. Sperber AD. Translation and validation of study instruments for cross-cultural research. Gastroenterology. 2004; 126: S124-8. [DOI:10.1053/j.gastro.2003.10.016] [PMID]
16. Pahlwan Sharif S, Sharifnia H. Factor analysis and modeling of structural equations from zero to master with SPSS and AMOS software. 3rd ed. Tehran: Jame-e-Negar. 2022.
17. Hassanzadeh J, Ghaem M, Jaafari F, Jaafarnejad A. A guide for conducting exploratory factor analysis in medical science research using SPSS: a brief report. Tehran University Medical Journal. 2024; 81(11): 909-913.
18. Ahmadvand F, Niknejadi F. Standardization of the Questionnaire for Mothers' Attitudes toward Child-Rearing. Family Pathology, Counseling, and Enrichment Journal. 2021;1(1): 131-160.
19. Chelmardi K, Shiralipur A, Fathi E. Family Communicative Boundaries Questionnaire (RBQ): Developing and Standardization. Journal School of Psychology. 2021; 9(4): 20-33. [DOI:10.32598/JSPI.9.4.2]
20. Rezakhani S. Construction and standardization of coping strategies questionnaire with stress for college students. Innovation in management education.2011; 6(2): 83-101.
21. Azimkhani A. The construction and standardization of the rating scale for diagnosis of conduct disorder among the students in fifth grade of elementary school in Tehran city, central Iran (teachers' form). Fundam Ment Health. 2010;12(47):83-574.
22. Mokhtari F, Kazemi Y, Feizi A, Dale P. Psychometric properties of the MacArthur-Bates communicative development inventories-III (CDI-III) in 30 to 37 months old Persian-speaking children. Journal of Rehabilitation .2022; 23(3): 372-391. [DOI:10.32598/RJ.23.3.3166.3]
23. Nejati S, Aghdam SA. Structural validity and normative assessment of the Raudsep Creativity Questionnaire among high school students. Innov Creat Hum Sci. 2016;6(1):131-56.
24. Pazhohi T, Nadi MA. Factor structure, validity, reliability, and norming of the Teacher Violence Scale (high school and pre-university students in Gachsaran city). Sci J Educ Evalu. 2017;10(38):13-32.
25. Rostami Z, Abedi MR, Schuffli VB. Standardization of Maslash burnout inventory among female students at University of Isfahan. New Educational Approaches. 2011;6(1):21-38.
26. Shiroudi G. Normalization of the multidimensional scale of children's anxiety among students in Tonekabon city. Q J Educ Psychol Skills. 2014;5(3):33-44.
27. Soleimani F, Azari N, Vameghi R, Barekati SH, Lornejad H, Kraskian A. Standardization of the Bayley Scales of Infant and Toddler Development for Persian Children. Archives of Rehabilitation. 2022; 23(1):8-31. [DOI:10.32598/RJ.23.1.42.4]
28. Ghorbanshiroudi S. Combined Uncertainty and Linguistic Variables in Response and Scoring To Psychological Questionnaires (Case Study: Abedi Creativity Questionnaire). Innovation & creativity in human science. 2014;4 (1): 83-93.
29. Davoodi A, Naghshpoor P. Determining the reliability, validity, and norm of scores on the California Critical Thinking Skills Test Form B. Scientific Journal of Babol University of Medical Sciences. 2003;5(5): 84-90.
30. Seyedan F, Mehrabi M. Assessing The Relationship Between Knowledge Of Legislation And The Effects Of Drug Addicts And Psycho-Drivers And The Relation To Use These Materials Between Students Of 5th And 13th Stage Of Tehran. Research on addiction. 2019;12 (50 ): 105-118.
31. Rezaei AF, Hamzehgardeshi Z, Hajikhani GN, Zabihei M, Hamzehgardeshi L. Drug User Girls' Perceptions of Their Sexual Decision Making: Qualitative Research. Iranian Journal of Nursing Research. 2011;6 (21 ): 79-87.
32. Sheydae R, Pirkhaefi A. The Comparison of Tendency to Addiction and Adjustment in Girls and Boys Students. Scientific Quarterly Research on Addiction. 2010;4(14):53-62.
33. Seyedan F, Mehrabi M. Assessing the relationship between knowledge of legislation and the effects of drug addicts and psycho-drivers and the relation to use these materials between students of 5th and 13th stage of Tehran. Etiadpajohi. 2019;12(50):105-18.
34. Zeinali A. Validation of Addiction Susceptibility Questionnaire in Iran Adolescents (ASQ-AV). Journal of Clinical Psychology.2014; 6(3): 81-93.
35. Ziaaddini H, Sharifi A, Nakhaee N, Ziaaddini A. The Prevalence Of At Least One-Time Substance Abuse Among Kerman Pre-University Male Students. Addiction & Health. 2010; 2(3-4 ): 103-110.
36. Behravan H, Hamidi T, Shahriari A. The Effect of Religious Commitment of Mashhad Firdausi University Students on Using Drugs Prevention. Culture in The Islamic University, 2015; 5 (16): 427-454.
37. Sheikh S, Kashi F. Investigating the prevalence of drug use among Iranian students and demographic characteristics associated with the pattern of drug use. Strateg Stud Sport Youth. 2015;14(30):145-60.
38. Rahimi Movaqar A, Sharifi V, Mohammadi MR, Farhoudian A, Soheimi I, Radgoudarzi R, et al. A review of three decades of research articles in the field of addiction in Iran. Hakim Res Health Syst. 2005;8(4):37-44.
39. Gatezadeh A, Molaei Rad MR. Predicting Adolescents' Addiction Readiness Based on Parenting Styles and the Mediating Role of Locus of Control: A Descriptive Study. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2021; 19(12): 1261-1276. [DOI:10.29252/jrums.19.12.1261]
40. Zargar F, Neshatdoust HT. The impact of demographic and family factors in incidence of child abuse in Isfahan. Journal of Family Research. 2006;2(6):165-176.
41. Adineh J. Child abuse. Psychology and Educational Sciences Studies (Negareh Institute of Higher Education). 2021;63(4):125-139.
42. Soleymani S, Makki Ale Agha B, Etemad Ahari A. Investigating the relationship between parental media literacy and students' academic achievement motivation. Journal of Psychological Science. 2019;18(80):933-940.
43. Tatari F, Shakeri J, Amirian M, Amirian F, Ahmadi Pour M. Study of the epidemiological characteristics of the causes of addiction tendencies in addicts in Kermanshah. J Kerman Univ Med Sci. 2006;13(2):53.
44. Sohrabi F, Akbari Zardkhaneh S, Taragijah S, Falsafinejad M, Iagubi H, Ramazani V. Substance abuse among state university students, Iran, 1385-1386. Social Welfare. 2009;9(34):65-82.
45. Rostami B, Fakour E, Naderi H, Vakili MM, Mohammadi J. Evaluation of relationship between self-efficacy and addiction potential and acceptance among students of Zanjan University of Medical Sciences. J Med Educ Dev. 2017;10(27):10-18. [DOI:10.29252/edcj.10.27.10]
46. Burgos L, Gelband M. Addressing substance use disorder in a hospital prenatal setting. Soc Work Health Care. 2024;63(4-5):230-236. [DOI:10.1080/00981389.2024.2316695] [PMID]
47. Wilens TE, Yule A, Martelon M, Zulauf C, Faraone SV. Parental history of substance use disorders (SUD) and SUD in offspring: a controlled family study of bipolar disorder. Am J Addict. 2014;23(5):440-6. [DOI:10.1111/j.1521-0391.2014.12125.x] [PMID]
48. Sarala M, Mustonen A, Alakokkare AE, Salom C, Miettunen J, Niemelä S. Parental smoking and young adult offspring psychosis, depression and anxiety disorders and substance use disorder. Eur J Public Health. 2022;32(2):254-260. [DOI:10.1093/eurpub/ckac004] [PMID]
49. Remes H, Moustgaard H, Kestilä LM, Martikainen P. Parental education and adolescent health problems due to violence, self-harm and substance use: what is the role of parental health problems?. J Epidemiol Community Health. 2019;73(3):225-31. [DOI:10.1136/jech-2018-211316] [PMID]
50. Welford P, Danielsson AK, Manhica H. Parental substance use disorder and offspring not in education, employment or training: a national cohort study of young adults in Sweden. Addiction. 2022;117(7):2047-56. [DOI:10.1111/add.15807] [PMID]
51. Hassanzadeh J, Jafarnezhad A. The process of validating a Persian version of addiction potential scale for children in the Iranian population: a systematic review. J Addiction Health. 2024;16(2):140-51. [DOI:10.34172/ahj.2024.1473] [PMID]
52. Damghani MA. Studying the effect of opium addiction on the age of occurrence of laryngeal cancer in Kerman province. J Kerman Univ Med Sci. 2004;11(2):94-99.
53. Faraghati M, Borjali A, Sohrabi F, Farrokhi NA, Skandari H. The role of spirituality and cognitive emotional regulation on addiction cessation with marital status and increasing age. Razi Med Sci J. 2019;26(5):26-36.
54. Ahadi R, Mohammadi S, Toghranegar H. Societal factors affecting industrial drugs addiction (case study: Zanjan City). J Legal Res. 2022;21(49):315-343.
55. Ahmadi H, Moeini M. An investigation of the relationship between social skills and high risk behaviors among the youth: the case of Shiraz city. Strat Res Soc Probl. 2015;4(1):1-24.
56. Khadmians T, Qanatian Z. Study of social factors affecting drug addiction in women addicted to drugs, rehabilitation and harm reduction centers for women in Tehran, rebirth centers, Sun House. Sociol Res. 2008;2(4):59-86.
57. Farajiha M, Allahverdi F. The cultural criminology approach to the changing patterns of drug use amongst the young. Crim Law Doctrines. 2014;11(7):83-106.
58. Mehdi N. Investigating risk factors for tendency towards injection drug addiction in Tehran. Tolooebehdasht. 2009;(3-4):36-37.
59. Amiri M, Khosravi A, Ramezani Dale R. Addiction and social health. Knowl Health Basic Med Sci. 2010;5(6):97.
60. Kheradmand A, Zamani E, Hedayati N. Exploit the developed countries experiences of primary school education to prevent drug addiction and implications for Iran. Addict Health. 2009;1(1):44-51.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
حق تالیف (کپی رایت) برای مولفان محفوظ است.
صاحب امتیاز: دانشگاه علوم پزشکی همدانناشر: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی همدان
شماره تماس مجله: 08138380090
شماره تماس ناشر: 08138382022
ایمیل: psj@umsha.ac.ir
